Witamy serdecznie

Wielojęzyczność jako szansa – cykl konferencji poświęconych umiędzynarodowieniu kształcenia nauczycieli oraz wspieraniu wielojęzyczności wśród dzieci i młodzieży

W Europie wypróbowuje się wiele koncepcji i modeli wielojęzyczności, dokonuje refleksji nad nimi oraz ich naukowej analizy. Z reguły wielojęzyczność postrzega się przede wszystkim jako konieczność zawodową. Tylko z rzadka tematem bywa żywotna wielojęzyczność ludzi w wielojęzycznych regionach czy wielojęzycznych obszarach życia. Cykl Konferencji „Wielojęzyczność jako szansa” postrzegany jest przez inicjatorów jako próba systematycznego wykorzystania pozytywnego potencjału doświadczeń dotyczących wielojęzyczności w uczestniczących w nich instytucjach edukacyjnych.

Przedmiotem pierwszych warsztatów noszących tytuł „wielojęzyczność jako szansa”, które odbyły się w maju 2009 na Uniwersytecie Kassel, były różne podejścia związane z problematyką wielojęzyczności wywodzące się z Finlandii, Belgii, Polski i Niemiec. Godnym odnotowania był w nich udział studentów i to nie tylko jako słuchaczy wystąpień przygotowanych przez nauczycieli akademickich, ale i jako prezentujących własne przyczynki. Warsztaty te dały studentom z Kassel i z Polski, jak i nauczycielom akademickim  z uczelni biorących w nich udział , okazję do poznania  partnerskich regionów wielojęzycznych za granicą. Chociaż warsztaty były pomyślane jako jednorazowa impreza, to uczestniczące w nich uczelnie pozostały w kontakcie porozumiewając się w kwestiach dotyczących efektów pracy i dalszych zamierzeń.

Międzynarodowa Konferencja nosząca tytuł „Niemiecki – krajobrazy języka”  zorganizowana w roku 2010 w Nysie (Polska) stanowiła kontynuację dyskursu nawiązanego w Kassel. Nacechowana była dużą zawartością treści dotyczących sytuacji nauczania języka niemieckiego w dwujęzycznych regionach Polski i innych części Europy. W centrum zainteresowania stały koncepcje nauczania języka w kontekście mniejszości językowych oraz bikulturalna oferta studiów językowych. Szczególnym przeżyciem był przygotowany przez studentów spacer literacki prezentujący literackie tradycje Śląska na przykładzie postaci Josepha von Eichendorffa i Maxa Herrmanna-Neissego.

Trzecia Konferencja „Wielojęzyczność jako szansa” , która miała miejsce w maju 2011 roku w Eupen (Belgia) w Autonomicznej Szkole Wyższej we Wspólnocie Niemieckiej, wytyczyła sobie za cel koncepcje nauczania niemieckiego jako drugiego języka, a także jako języka mniejszości narodowej w szkołach i uczelniach. Istotnym celem tejże konferencji było umożliwienie studentom i praktykom w szkołach i szkołach wyższych intensywnej wymiany myśli i materiałów dotyczących odpowiednich koncepcji – również i przede wszystkim w kontekście kształcenia młodych emigrantów.

Koleżanki i Koledzy z uczelni wyższych w Niemczech, Polsce, Luxemburgu, Finlandii, Szwajcarii i we Włoszech dzielili się informacjami na temat różnorodnych programów wypracowywanych w przedszkolach, szkołach i uczelniach ich krajów i regionów, a dotyczących podejścia do problematyki języka mniejszości. Szczególnym akcentem spotkania był udział w nim przedstawicieli Regionu Wschodnia Belgia odpowiedzialnych za kwestie oświatowe.

Cykl konferencji nabrał nowych wymiarów w roku 2012 na Universite du Luxembourg Walferdan. Uczestnicy mogli w ciągu trzech dni wziąć udział nie tylko w wycieczce do dwujęzycznego gimnazjum w przygranicznym regionie niemiecko luxemburskim, lecz i w licznych przebiegających równolegle  warsztatach i wykładach. W ten sposób dowiedzieliśmy się wiele o polityce językowej w Luxemburgu, która przewiduje, że wszystkie dzieci uczą się nie tylko luxemburskiego i niemieckiego, lecz również francuskiego, a od drugiego etapu nauczania angielskiego oraz kolejnych języków obcych jak włoski, hiszpański czy łacina. Okazało się jednak, że powstaje zapotrzebowanie na koncepcje kształcenia skierowane do dużej i coraz bardziej zróżnicowanej grupy dzieci emigrantów. Wiele takich koncepcji przedstawiło w trzech językach ponad czterdziestu referentów i referentek.

W maju 2013 Konferencja z cyklu „Wielojęzyczność jako szansa” odbyła się w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Heidelbergu. W tej – przeprowadzonej również w trzech językach – konferencji punkt ciężkości stanowiło nauczanie języków obcych oraz nauczanie dwujęzyczne. Tematem obrad stały się między innymi doświadczenia związane z nauczaniem w grupach heterogenicznych, a także koncepcje wczesnej wielojęzyczności w przedszkolach i szkołach. Konferencja stworzyła platformę dialogu służącą studentom, badaczom oraz praktykom w przedszkolach, szkołach i innych instytucjach edukacyjnych do wymiany dotyczącej badań i projektów związanych z wielojęzycznością.

Szósta konferencja odbyła się w roku 2015 ponownie w Nysie w Polsce. Wcześniej udało się stworzyć Konsorcjum szkół wyższych i instytucji edukacyjnych z Belgii, Niemiec, Luxemburga, Austrii, Polski i Szwajcarii i porozumieć się co do tematycznych punktów ciężkości. W centrum Konferencji stały koncepcje kształtowania żywej wielojęzyczności, a także kształtowanie tożsamości jednostki. Ja bym tu przestawiła: Owocem dyskusji była publikacja, która ukazała się w 2015 roku w Lipskim Wydawnictwie Uniwersyteckim.

Siódma Konferencja z cyklu „Wielojęzyczność jako szansa” odbędzie się w dniach 3.-5.07.2017 w Kassel.

Cykl Konferencji „Wielojęzyczność jako szansa” naświetla z teoretycznej, dydaktycznej i praktycznej perspektywy żywą wielojęzyczność w wielojęzycznych regionach i krajach. Tematem konferencji w Kassel w lipcu 2017 będzie krajobraz wielojęzyczności w Europie. Celem jest „skartografować” ten krajobraz i stworzyć dynamiczny „Atlas wielojęzyczności”.

Poszczególne sekcje obejmą przyczynki na tematy z różnorakich dyscyplin:

Sekcja 1: Jak kształtuje się w kontekście językowych koncepcji kształcenia napięcie wynikające z konfliktu pomiędzy współczesnymi trendami globalizacji i regionalizacji?

Sekcja 2: Jak może zostać spożytkowany potencjał i szanse wielojęzyczności w różnych systemach edukacyjnych Europy?

Sekcja 3: Jaką wartość i dynamikę wykazuje wyrosła na gruncie regionalnym wielojęzyczność w aktualnej debacie o wielojęzyczności?

Sekcja 4: Jak organizowana jest w różnych regionach Europy nauka języka kształcenia dla mniejszości językowych i kulturalnych?

Sekcja 5: Jaką rolę odgrywa język pochodzenia w językowej integracji emigrantek i emigrantów w społeczeństwie większości?

Sekcja 6: Jaką rolę odgrywa wielojęzyczność w ramach budowania tożsamości osobistej, społecznej i kulturowej?

Sekcja 7: Przyczynki dotyczące różnych domen

Proszę nie przesyłać już abstraktów. Abstrakty, które wpłynęły w terminie, są  obecnie weryfikowane.

Podczas siódmej konferencji, która miała miejsce w Kassel w lipcu 2017, ponad 150 uczestników dyskutowało nad problematyką wielojęzyczności, związanymi z nią badaniami, koncepcjami dotyczącymi polityki językowej oraz praktycznymi rozwiązaniami w Europie. Na uwagę zasługuje udział w obradach studentów z krajów takich, jak Brazylia, Polska czy Chiny, dla których wykłady konferencyjne stanowiły integralny element programu studiów germanistycznych.

Celem Konsorcjum organizującego cykl konferencji „Wielojęzyczność jako szansa” jest stworzenie mapy kształcenia językowego w Europie oraz dynamicznego „Atlasu wielojęzyczności”. Przedsięwzięciu takiemu musi służyć więcej spotkań. Jako punkt wyjścia potraktować można tom dokumentujący Konferencję w Kassel wydany w roku 2018 w Lipskim Wydawnictwie Uniwersyteckim.

Ósma – wielokrotnie przesuwana –  edycja Konferencji  odbyła się, przy zachowaniu obostrzeń związanych z pandemią Koronawirusa,  w dniach od 8 do 10 września 2021 w Klagenfurcie.

Motto Konferencji brzmiało „Wielojęzyczność – tożsamość i kształcenie”. Jej nadrzędnym celem było wyczulenie osób i podmiotów odpowiedzialnych za kształcenie i oświatę na problematykę wielojęzyczności, tożsamości i kształcenia poprzez skoncentrowanie się na tejże tematyce w międzynarodowym dyskursie. Wnioski będą miały wpływ na koncepcje kształcenia w dwu- i wielojęzycznym otoczeniu młodych ludzi.

Tom pokonferencyjny ukaże się wkrótce w Lipskim Wydawnictwie Uniwersyteckim. Szczegóły oraz zdjęcia można znaleźć na stronie internetowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Klagenfurcie Pädagogische Hochschule Kärnten: Mediencorner (ph-kaernten.ac.at)

Dziewiąta edycja Konferencji odbędzie się w Polsce, tak jak już to miało miejsce w roku 2015 w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie, która od 1 października 2022 zmienia swą nazwę na: Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Nysie. Miasto Nysa leży na granicy Górnego i Dolnego Śląska, niedaleko granicy z Republiką Czeską, w regionie, w którym mówiło się i nadal mówi wieloma językami. Szczególną rolę odgrywają przy tym dialekty języka polskiego i niemieckiego. Nyska Uczelnia jest jedyną w Polsce, która prócz kształcenia przyszłych nauczycieli i nauczycielek języka niemieckiego jako obcego, oferuje kształcenie dla osób mających nauczać niemieckiego jako języka ojczystego mniejszości narodowej. Jest to przedmiot nauczany w wielu szkołach regionu. Chcąc umożliwić Gościom Konferencji wgląd w praktykę nauczania i poznanie tego interesującego krajobrazu językowego planujemy w ramach Konferencji zorganizować wizyty w szkołach oraz w instytucjach związanych z oświatą, a także zaprosić osoby zajmujące się w praktyce nauczaniem i organizacją nauczania w naszym wielojęzycznym regionie.